تمایل به یادگیری و علم آموزی در تمامی افراد وجود دارد؛البته این تمایل در دوران کودکی و خردسالی بسیار بیشتر است اما با پایان دوران کودکی و آغاز دوران نوجوانی و ورود دانشآموزان نوجوان به مقطع دبیرستان باتوجه به افزایش فشارهای تحصیلی دانشآموزان دچار بی‌انگیزگی می‌شوند. بسیاری از ما شاهد ترک تحصیل دانشآموزان دبیرستانی هستیم و خیلی اوقات بسیاری از معلمان نسبت به این موضوع که بسیاری از دانشآموزان تنها به‌صورت فیزیکی در کلاس‌‌های مدرسه حاضر هستند و هیچ تمایل و انگیزه‌ای در یادگیری دروس و مهارت های متفاوت ندارند شکایت می‌کنند. پس باتوجه به این چالش آگاهی دبیران و معلمان درباره راه‌کارهای موجود برای ایجاد انگیزه در دانشآموزان دبیرستانی بسیار حائذ اهمیت است؛در این مقاله درباره راه‌کارهای موجود برای ایجاد انگیزه در دانش آموزان دبیرستانی صحبت میکنیم.
انگیزه
معنا لغوی کلمه انگیزه را محرک یا دلیل تعریف شده است پس می‌توانیم این‌طور بگوییم انگیزه میل و رغبتی است که فرد را برای انجام کارهای مختلف و یا یادگیری یک یا چند مهارت مثل ورزش کردن، یادگیری یک زبان جدید و هر مهارت جدید دیگری که فرد نسبت به آن علاقه‌مند است و با انجام آن کار حس خوبی می‌گیرد و باعث رشد وی می‌شود.
علائم بی‌انگیزگی دانش آموزن
- فرد خود را نسبت به انجام هرکاری ناتوان نشان می‌دهد و در درون خود احساس می‌کند که برای انجام کاری ساخته نشده است.
- همه افراد اهدافی در زندگی خود دارند؛ اما یکی از نشانه‌های بی‌انگیزی نداشتن اهداف جدید است و حتی فرد درباره اهداف قبلی خود تلاشی نمی‌کند و آن‌ها را فراموش می‌کند.
- می‌توان گفت که یکی از مهم ترین علائم بی‌انگیزگی فرد این می‌تواند باشد که فرد نسبت به انجام مسئولیت‌های خود متعهد نیست.
- فرد خود را فردی بی‌استعداد که استعداد انجام هیچ کار ساده‌ای ندارد معرفی می‌کند.
- نسبت به اتفاقاتی که در اطرافشان رخ می‌دهد بی تفاوت رفتار می‌کنند؛ در نتیجه اگر اتفاقی رخ دهد یا نه برای فرد فرقی نمی‌کند.
- فرد تمایل بسیار زیادی به خوابیدن دارد و بیشتر ساعات روز را در رخت خواب خود سپری می‌کند و استراحت کردن را نسبت به انجام دادن هرکاری ترجیح می‌دهد.
- فرد دچار کمبود اعتماد به نفس می‌شو
- با ورود دانش آموزان از دبستان به دبیرستان، دانشآموز نسبت به گذشته بیشتر متوجه فشار می‌شود در نتیجه ترس از شکست فرد را دچار بی‌انگیزگی می‌کند.
این مقاله را نیز حتما مطالعه کنید که در کاهش استرس کنکور کمک کننده است.
پس از بررسی عوامل بی‌انگیزگی باید به‌دنبال راهکار برای حل این مشکل باشیم؛ البته در این مسیر به کمک معلمان و والدین نیازمند هستیم زیرا این دو گروه از افراد تاثیر بسیار زیادی در ایجاد انگیزه در میان دانشآموزان دبیرستانی دارند:
راه‌های ایجاد انگیزه در میان دانش آموزان دبیرستانی
-
امیدآفرینی
اولین راهکار برای ایجاد انگیزه در دانش آموزان دبیرستانی امید آفرینی است. در دوران‌هایی که میل و رغبت به انجام کاری در دانشآموزان وجود ندارد معلمان و والدین بااستفاده از روش‌های مختلفی میتوانند در دانشآموزان امید و انگیزه ایجاد کنند و محرکی در مسیر رشد و پیشرفت دانشآموزان باشند.
-
هدف گذاری
ترس از شکست و عدم موفقیت باعث می‌شود که دانشآموزان اهداف خود را فراموش کنند و دیگر تلاشی برای رسیدن به اهداف مهم زندگی خود نکنند؛ پس دانشآموزان با کمک معلمان و والدین میتوانند اهدافی که واقع بینانه بوده و می‌توان به آن دست پیدا کرد تعیین کنند تا مسیر جدیدی که باعث پیشرفت در زندگیشان می‌شود بسازند و در آن قدم بگذارند.
-
انگیزه درونی
کمک معلم و والدین دانشآموزان را انگیزه بیرونی تعریف می‌شود با این بدیهی است که حضور معلمان و والدین در کنار دانشآموزان همیشگی نیست پس بسیار مهم است که برای دانشآموزان یک انگیزه درونی، یک میل و رغبت همیشگی در درون وجود و ذهن دانشآموزان ایجاد کنند تا در زمان‌هایی که خودشان تنها هستند دچار بی‌انگیزگی نشوند.
-
احترام
دانشآموزان دبیرستان در زمانی که دوران نوجوانی را سپری می‌کنند به‌دنبال حس تایید و احترام از جانب اطرافیان خود هستند پس با توجه به این حس نیاز این امر اهمیت بسیار زیادی دارد که به علایق و توانمندی‌های آن‌ها احترام گذاشته شود تا دانشآموزان به دنبال کشف توانمندی‌های خود باشند.
-
گفتوگو
دانشآموزان در دوران نوجوانی نیازمند به گفت‌و‌گوهای صمیمی درباره دغدغه و چالش‌هایی که با آن در روزمرگی خود روبهرو هستند میباشند، گفت‌و‌گوهایی که در آن متوجه شوند که از طرف مقابل درک می‌شوند. پدر و مادر به عنوان افرادی که دانشآموز تایم زیادی از روز خود را با آن ها میتوانند از بهترین دوستان فرزند خود باشند و با یجاد محیطی که فرزندشان بتواند به راحتی درباره کوضاعاتی که باعث آَشفتگی ذهنی شده است صحبت کند میتوانند در ایجاد انگیزه در آن ها مثر باشند و از بی‌انگیزگی جلوگیری کنند.
-
محیط‌های مشارکتی
یکی دیگر از راهکار های ایجاد انگیزه در دانش آموزان دبیرستانی ایجاد محیط های مشارکتی است. ایجاد محیط های مشارکتی توسط مدارس و معلمین تاثیر موثری در ایجاد انگیزه در میان دانشآموزان دارد؛ در محیط‌های مشارکتی دانشآموزان با استفاده از گفتوگو کردن با دوستان خود و کمک از معلمان خود میتوانند اهداف جدیدی کشف کنند و انگیزه برای رسیدن به آن اهداف در دانشآموزان شکل بگیرد.
-
پاداش گذاری
والدین و دبیران برای ایجاد محرکی بین دانشآموزان میتوانند در برابر طی نمودن مرحله‌ای در مسیر رشد و پیشرفت شخصی دانش‌آموزی یک هدیه یا یک فعالیت تشویقی به عنوان پاداش به دانشآموز بدهند؛ البته توجه به این موضوع که زیاده‌روی در این عمل اتفاق نیوفتد بسیار مهم خواهد بود.
-
آموزش با تکنولوژی
دانشآموزان نوجوان همواره به دنبال کسب تجربه‌های جدید هستند؛ پس انتقال تجربه‌های جدید می‌تواند باعث انگیزه در میان دانشآموزان شود. یکی از این فعالیت‌ها این می‌تواند باشد که مدارس و دبیران با استفاده از تکنولوژی به دانشآموزان آموزش بدهند. باتوجه به مشاهدات عینی که نشان می‌دهد این کار باعث شده است که دانشآموزان انگیزه بسیار بیشتری برای یادگیری دروس خواهند داشت.
فعالیت‌های کوچک اما تاثیرگذار:
- آگاه ساختن دانشآموزان از نتیجه امتحان و یا سوالات کلاسی بعد از انجام آن.
- قبل از شروع درس اهداف را مشخص کنید. وقتی هدفی مشخص شود دانش آموز می داند که با انگیزه بالا برای رسیدن به هدف تلاش کند.
- روش انجام کار و چگونگی یادگیری برای دانشآموزان مشخص باشد.
- تشویق به‌صورت کلامی تاثیر مثبت بسیار فراوانی خواهد داشت.
- تهدید در آموزش جایگاهی ندارد و حتی باعث دلزدگی دانش آموزان می شود.
- برای بالا بردن حس مفید بودن و همکاری در کلاس، نظر دانشآموزان را در هنگام تدریس جویا شویم.
- جریمه‌هایی که باعث تحقیر دانشآموزان شود را انجام ندهید.
- عنوان کردن تجربه‌های مختلف دوران تحصیلی اعم از شکست‌ها و موفقیت‌ها به دانشآموزان می‌تواند مفید باشد.
دوران نوجوانی دانشآموزان از دوران های طلایی زندگی هستند که باید به آن بسیار توجه شود؛ زیرا در این دوران تصمیم گیری های سرنوشت ساز اتفاق می‌افتد و همچنین حجم انرژی نهفته در درون نوجوانان که باعث می‌شود که بتوانند همزمان چند مهارت‌های مختلف را یاد بگیرند و روی آن متمرکز شوند تکرار نشدنی است؛ ولی کلید صندوق این انرژی نهفته “انگیزه” است که درباره راه های ایجاد انگیزه کمی صحبت کردیم در پایان این راه‌کارهای پیشنهادی تنها تعداد معدودی از راه‌کارهای موجود در روند ایجاد انگیزه بودند قطعا راه‌کارهای متفاوت دیگری هم وجود دارد.
پیشنهاد میکنیم این مقاله درباره تاثیر انگیزه بر رفتار دانش آموزان را نیز مطالعه کنید.