ویژگی های روانشناسی کودکان پیش دبستانی خود را بشناسید

پیش‌ دبستانی برای کودکان، دوره‌ی ورود به مدرسه و اولین مواجهه با جامعه  است. این دوره از زندگی کودکان بسیار حساس است؛ چراکه اولین شکل‌گیری شخصیت، مهارت‌ها و توانایی‌های آنها در این دوره اتفاق می‌افتد. از این‌رو، روانشناسی کودکان پیش دبستانی به عنوان یکی از حوزه‌های مهم در علم روانشناسی مورد مطالعه قرار گرفته است. روانشناسان با تحلیل رفتارها و روابط کودک با محیط و دوستانش؛ نگرش‌ها و توانایی‌های فردی کودک را بررسی می‌کنند. بنابراین درک عمیق از روانشناسی کودکان پیش دبستانی به والدین و مربیان کمک می‌کند تا بهترین رفتار و حمایت را برای رشد و توسعه کودکان فراهم کنند.

در ادامه‌ی این مقاله همراه ما باشید تا روانشناسی کودکان پیش دبستانی را به طور کامل بررسی کنیم.

کودکان در دوره‌ی پیش دبستانی چه خصوصیاتی دارند؟

روانشناسی کودکان پیش دبستانی به ما می‌گوید که کودکان در این دوره‌ی حساس از زندگی‌شان دارای خصوصیات و ویژگی‌های خاصی هستند. در ادامه برخی از این خصوصیات را بررسی خواهیم کرد.

• خلاقیت

کودکان در این دوره از زندگی‌شان دارای خلاقیت بالایی هستند. در دوره‌ی پیش دبستانی معمولا کودکان توانایی زیادی برای خلق ایده‌های جدید و یا حتی بازی‌های متنوع دارند. همچنین می‌توانند برخی مسائل مرتبط با سن‌شان را خلاقانه حل کنند و راه‌حل‌های جدید ارائه دهند.

خلاقیت در کودکان و در این دوره از زندگی‌شان  باید تقویت و تشویق شود. چراکه خلاقیت رکن اصلی نوآوری است و همیشه به آنها کمک خواهد کرد تا با چالش‌ها و مسائلی که در زندگی‌شان رخ می‌دهد به خوبی مواجه شوند. افراد خلاق به طور معمول در زندگی، همیشه راه‌حلی برای حل مشکلاتشان پیدا می‌کنند. از همین رو روانشناسی کودکان در پیش دبستانی، به والدین و مربیان توصیه می‌کند تا با بازی‌ها و فعالیت‌های مختلف، موجب رشد و پرورش خلاقیت در کودکان‌شان شوند.

• فعال و پرانرژی

در دوره‌ی پیش دبستانی کودکان انرژی  زیادی دارند. معمولا در بیشتر بازی‌ها شرکت می‌کنند و وقتی به خانه می‌رسند هم همچنان انرژی زیادی دارند و فعال هستند. از نظر روانشناسی کودکان پیش دبستانی بهتر است  از این انرژی زیاد و تمایل به داشتن فعالیت‌های بیشتر، استفاده‌ی درست و مناسبی شود. برای مثال یادگیری زبان و یا یک ساز در کنار جالب و سرگرم‌کننده بودن، می‌تواند کودک را به یادگیری مهارت‌های مختلف علاقه‌مند کند.

همچنین بخوانید: بررسی پرخاشگری کودکان دبستانی

• کنجکاو و علاقه‌مند به سرک کشیدن در موضوع‌های مختلف

در روانشناسی کودکان پیش دبستانی مشخص شده است که در این دوره کودکان بسیار کنجکاو هستند. آنها تمایل دارند تا بیشتر بدانند و از مسائل مختلف سردربیاورند. معمولا علاقه‌ی زیادی به کشف و کندوکاو موضوع‌هایی که برایشان جدید است، دارند. از آنجایی که کودکان هنوز به طور کامل درکی از دنیای پیرامون خود ندارند، ممکن است حتی برخی بازی‌ها و فعالیت‌های ساده نیز برایشان جالب باشد. در اکثر مواقع این ویژگی آنها را به سمت‌و‌سوی تجربیات جدید می‌برد.

• بروز شدید احساسات و انفعالات

کودکان در این دوره‌ی حساس احساسات خود را بیشتر از قبل بروز می‌دهند. دلیل این موضوع تجربیات جدید و قرار گرفتن در محیطی جدید می‌باشد. همچنین ممکن است احساسات مختلفی مانند غم، شادی، اضطراب و… را تجربه کنند. تجربه‌ی این احساسات و نحوه‌ی برخورد والدین در مقابله با برخی از احساسات منفی، نقشی کلیدی در شکل‌گیری شخصیت کودکان دارد. بسیار مهم و حائز اهمیت است که والدین و مربیان بدانند که کودک می‌تواند در این دوره به دلیل قرارگیری در محیط جدید، مظطرب شود. با آگاهی از این موضوع، والدین و مربیان می‌توانند برخورد مناسب و درست را با کودک داشته باشند و به او کمک کنند.

• یادگیری بهتر و سریع‌تر

کودکان در این سن توانایی یادگیری‌ بسیار خوبی دارند. همچنین معمولا سریع‌تر از گروه‌های سنی دیگر یاد می‌گیرند و الگو برداری می‌کنند. در روانشناسی کودکان پیش دبستانی مشخص شده است که کودکان در این سن برای یادگیری، دارای ذهنی پویا، فعال و انعطاف‌پذیر هستند.  این ویژگی اگر در جهت درستی استفاده شود، می‌تواند نقش مهمی در شکل‌گیری شخصیت کودک داشته باشد.

والدین چگونه می‌توانند تاثیر مثبت و رفتار درستی در مقابل کودکان پیش دبستانی داشته باشند؟

از آنجایی که کودکان در دوره‌ی بسیار حساسی قرار دارند، دانستن اینکه چگونه باید در مقابل کودکان پیش دبستانی برخورد کرد، بسیار حائز اهمیت است. والدین نقش اصلی در شکل‌گیری شخصیت کودکان و پرورش آنها دارند، از این رو در روانشناسی کودکان پیش دبستانی این موضوع مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است.

• ایجاد محیطی مناسب برای یادگیری

از آنجایی که کودکان پیش دبستانی مشتاق یادگیری هستند و ذهنی پویا و فعال برای یادگیری دارند، ایجاد محیطی مناسب برای یادگیری آنها ضروری است. والدین باید تلاش کنند تا علایق آنها را بشناسند و با ایجاد یک محیط مناسب، به آنها فرصت تجربه کردن و یادگیری بدهند. در این محیط کودک باید فرصت خطا کردن داشته باشد و بتواند به راحتی کنجکاوی کند و سوال بپرسد. با همین سوال پرسیدن‌ها و خطا کردن، کودک می‌تواند تجربه‌های جدید کسب کند. چنین امری در آینده موجب می‌شود که کودک شخصیتی اجتماعی و فعال داشته باشد، از اشتباه کردن در جامعه نترسد و بابت چیزهایی که نمی‌داند سوال کند و از ندانستن خجالت نکشد.

• تلاش برای ایجاد ارتباطی مثبت و پویا با کودک

 داشتن ارتباطی مثبت با کودک در روان شناسی کودکان پیش دبستانی بسیار توصیه می‌شود. ارتباط داشتن با کودک موجب می‌شود تا او با والدینش احساس راحتی و امنیت کند. در چنین حالتی کودک  هرموقع و هرزمانی که احساسات منفی را تجربه کرد، می‌داند که می‌تواند با والدینش ارتباط بگیرد و چالش‌هایش را با آنها درمیان بگذارد. همچنین ایجاد ارتباطی مثبت و استفاده از جملات مثبت به کودک این احساس را می‌دهد که می‌تواند به خودش و توانایی‌هایش اعتماد کند. ارتباط مثبت با کودکان تاثیرات مثبت دیگری نیز دارد که از جمله می‌توان به تاثیر بر رفتار و رشد کودک، تاثیر بر روابط کودک با اطرافیانش و… اشاره کرد.

• پاداش دادن و تشویق کودک

پاداش دادن به کودکان پیش دبستانی مشوق آنها است و تاثیر مثبتی روی عملکردشان دارد. تشویق کردن و پاداش دادن، به کودکان انگیزه، اعتماد به نفس و حس موفقیت می‌دهد و باعث افزایش تمایل آنها به یادگیری و تجربه کردن می‌شود. پاداش دادن همچنین موجب می‌شود تا کودک رفتار مثبتی که داشته را مکررا تکرار کند.

• الگوی مناسبی بودن

والدین باید بدانند که کودکان پیش دبستانی به واسطه‌ی قرار گرفتن در محیط جدید، با افراد بیشتری در ارتباط هستند و طیف مختلفی از مردم را می‌بینند.  بنابراین ممکن است در مواجهه با الگوی نامناسبی قرار بگیرند. به همین دلیل مهم است که والدین بیشتر روی رفتار خود دقت کنند تا کودک با مشاهده‌ی والدین بتواند الگوی درست را تشخیص دهد. همچنین والدین باید در مواجهه با سوالات و برخی رفتارهایی که کودک ممکن است برداشت کرده باشد، صبور باشند تا پاسخ مناسبی به رفتار و برخورد موردنظر دهند. داشتن الگویی مناسب و یک راهنما به رشد و پرورش بهتر کودکان در این دوره‌ی حساس کمک می‌کند.

سخن پایانی

همان‌طور که پیش‌تر نیز اشاره کردیم، این دوره از زندگی کودکان بسیار مهم و حساس است. بنابراین توصیه‌ی روان‌نویس به شما این است که درصورت نیاز به مشاوره، درباره‌ی چگونگی برخورد و آنالیز دقیق رفتارهای کودک‌تان، حتما از یک متخصص کمک بگیرید. از آنجا که روانشناسی کودکان پیش دبستانی این دوره را، دوره‌ی رشد و پرورش مهارت‌های اجتماعی کودک می‌داند، جای هیچ خطا و ریسکی نیست. به همین دلیل درصورت نیاز حتما از مشاور کمک بگیرید تا به طور دقیق شما را راهنمایی کند.

بخوانید: بهترین روانشناس های کودک