بررسی دقیق علت و درمان پرخاشگری کودکان دبستانی

پرخاشگری کودکان دبستانی یکی از مسائل مهم و پر تنش است که بسیاری از والدین را دلواپس کرده است. پرخاشگری کودکان دبستانی، تاثیرات گسترده‌ای روی زندگی آنها می‌گذارد و ابعاد مختلف زندگی کودکان دبستانی را تحت الشعاع قرار می‌دهد. برای مثال پرخاشگری در این سن می‌تواند بر عملکرد تحصیلی، پرورش شخصیت، روابط اجتماعی کودک و رشد فردی او تاثیر بگذارد.

پرخاشگری کودکان دبستانی می‌تواند دلایل مختلفی مانند محیط مدرسه و خانه، نقص‌های فرهنگی و اجتماعی، نداشتن الگوی مناسب و… داشته باشد. برای مواجهه و درمان این مشکل آزاردهنده، ابتدا باید به شناخت و درک درستی از آن برسیم. سپس می‌توانیم راه درست و مناسب برای درمان پرخاشگری را انتخاب کنیم. در ادامه‌ی این مقاله ما به بررسی علت‌ها‌ و منشا پرخاشگری، اثرات پرخاشگری در کودکان دبستانی خواهیم پرداخت. و در نهایت راهکارهای موثر برای درمان و مقابله با پرخاشگری را نیز بررسی می‌کنیم.

همچنین بخوانید: تست روانشناسی کودکان دبستانی

پرخاشگری در کودکان دبستانی به چه علت رخ می‌دهد؟ 

به طورکلی پرخاشگری می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. همچنین لازم است یادآوری کنیم که همه‌ی افراد در هر رنج سنی می‌توانند با این مشکل دست‌وپنجه نرم کنند. در هر سنی پرخاشگری نیاز به درمان دارد اما در کودکان باید به طور ویژه به آن توجه کرد. چراکه پرخاشگری کودکان دبستانی بعدها می‌تواند تبدیل به مشکلات و چالش‌های عمیق بزرگسالی شود.

در ادامه برخی از دلایل پرخاشگری کودکان دبستانی را بررسی خواهیم کرد.

• مشکلات و نقص‌های خانوادگی و اجتماعی

خانواده اساس و بنیان شکل‌گیری شخصیت کودکان است. از این‌رو محیط خانواده و مشکلاتی که در برخی از خانواده‌ها وجود دارد، می‌تواند علت اصلی پرخاشگری کودکان دبستانی باشد. به طور کلی وجود خشونت در خانواده و بی‌توجهی به کودک از دلایل اصلی پرخاشگری کودکان هستند. ناتوانایی‌های اجتماعی و اقصادی نیز می‌توانند در بروز پرخاشگری در کودکان دبستانی تاثیر گذار باشند.

• الگوهای رفتاری نامناسب والدین

 یکی دیگر ار دلایل پرخاشگری کودکان دبستانی داشتن الگوی نامناسب است. کودکان معمولا والدین خود را الگوی خود می‌دانند و از آنجا که والدین‌شان را فردی موجه می‌دانند، رفتارهای آنها را تکرار می‌کنند. حال اگر والدینی رفتار مناسبی در مقابل کودک خود نداشته باشند، کودک به سمت‌وسوی پرخاشگری و خشونت کشیده می‌شود. برای مثال اگر والدین یا یکی از والدها مدام در رفتار و کردارش از خشونت استفاده کند، کودک الگوبرداری می‌کند و از والدین تقلید می‌کند. زیرا این تصور را دارد که والدین او افرادی موجه، مطمئن و شایسته هستند.

• تاثیرپذیری از رسانه

اگر کودک در معرض رسانه‌های ناسالم و نامناسب قرار گیرد، ممکن است که پرخاشگر شود. رسانه‌هایی مانند برنامه‌های تلوزیونی، ابزار دیجیتال، بازی‌های ویدیویی و… همگی بر رفتار و شکل‌گیری شخصیت کودک اثرگذار هستند. به همین دلیل قرارگرفتن در معرض رسانه و برنامه‌های نامناسب، یکی از دلایل پرخاشگری کودکان دبستانی است.

• ناتوانی در کنترل احساسات و هیجانات

در این سن، کودکان توانایی کنترل احساسات و هیجانات خود را به خوبی ندارند و از این‌رو ممکن است به پرخاشگری و خشونت رو آورند.  درواقع در این موقعیت کودک دبستانی از پرخاشگری برای بروز احساسات خود استفاده می‌کند.

• فرهنگ جامعه و محیط زندگی

به‌طور کلی جامعه و محیط زندگی نقش مهمی را در شکل‌گیری شخصیت کودکان دارد. اگر محیط زندگی کودک برای مثال محل سکونت او، مناسب نباشد و کودک مدام در معرض برخوردهای نامناسب قرار بگیرد، به پرخاشگری رو می‌آورد. یا اگر فرهنگ جامعه به سمت‌وسوی پذیرش خشونت و پرخاشگری تمایل داشته باشد، کودکان نیز امکان دارد این رفتار را تقلید کنند.

• محدودیت و عدم امکانات برای انجام فعالیت‌های ورزشی

محدودیت در انجام فعالیت‌های ورزشی و بازی‌های مختلف نیز می‌تواند یکی از دلایل دیگر پرخاشگری کودکان دبستانی باشد. دراین حالت کودک نمی‌تواند انرژی خود را به طور صحیح و کافی تخلیه کند و به پرخاشگری تمایل پیدا می‌کند. درواقع در چنین شرایطی پرخاشگری وسیله‌ای برای تخلیه‌ی انرژی کودک است.

پرخاشگری کودکان دبستانی چه تاثیری روی زندگی‌شان می‌گذارد؟

حال که با برخی دلایل پرخاشگری کودکان دبستانی آشنا شده‌ایم، سوال این است که پرخاشگری چه تاثیراتی روی زندگی کودکان دبستانی دارد؟

متاسفانه پرخاشگری تاثیرات زیادی روی کودکان دبستانی دارد که این اثرات در مواقعی به شدت گسترده می‌شوند. برخی از اثرات پرخاشگری کودکان دبستانی عبارتند از:

• افت تحصیلی

پرخاشگری می‌تواند به طور مستقیم بر عملکرد تحصیلی کودکان تاثیر بگذارد. پرخاشگری کودکان دبستانی منجر به کاهش تمرکز و توجه کودک می‌شود و کودک مانند قبل نمی‌تواند روی درس‌‌ها و مطالب تمرکز کند.

• افزایش استرس و اضطراب

پرخاشگری کودکان دبستانی منجر به استرس و اضطراب می‌شود. این استرس و اضطراب به نوبه‌ی خود بر عملکرد تحصیلی و زندگی روزمره‌ی کودکان اثرگذار است و موجب کاهش کیفیت زندگی‌شان می‌شود.

• ایجاد اختلال در روابط اجتماعی کودکان

به دلیل پرخاشگری و خشونت، کودکان دبستانی معمولا برخی از دوستان خود را از دست می‌دهند و ممکن است نسبت به آنها حس دشمنی داشته باشند. پرخاشگری کودکان دبستانی بر روابط آنها با معلم و خانواده‌ی خود نیز تاثیر می‌گذارد و اختلالاتی در این روابط به وجود می‌آورد.

• تاثیرگذاری بر آینده‌ی کودکان

پرخاشگری در کودکان دبستانی، اگر ادامه‌دار باشد، آینده‌ی آنها را تحت الشعاع قرار خواهد داد. همچنین افراد ممکن است در آینده از او به‌عنوان یک فرد پرخاشگر یاد کنند و در این صورت فرد در برقراری ارتباط دچار مشکل می‌شود.

• به همراه داشتن خطرات فیزیکی

پرخاشگری کودکان دبستانی در مواقعی می‌تواند آسیب‌های فیزیکی نیز به دنبال داشته باشد. این آسیب‌های فیزیکی می‌توانند شامل خود کودک یا اطرافیان او شوند.

• ایجاد مشکلاتی برای سلامت روان

در موارد حاد، پرخاشگری کودکان دبستانی می‌تواند مشکلات روحی و روانی دیگری به دنبال داشته باشد. مشکلاتی نظیر افسردگی، منزوی شدن، اختلال اضطراب و…

چگونه می‌توان پرخاشگری کودکان دبستانی را درمان کرد؟

پیش‌تر متوجه شدیم که پرخاشگری یک مشکل مهم و اساسی است و باید برای درمان آن اقدام کرد. برای درمان پرخاشگری راه‌های متعددی وجود دارد که به شرح زیر است:

• تقویت مهارت حل مشکلات

اولین کاری که می‌توان برای مقابله و درمان پرخاشگری کودکان انجام داد، تقویت مهارت حل مشکلات است. والدین می‌توانند به کودکان خود، نحوه‌ی برخورد صبورانه در مواجهه با مشکلات را بیاموزند. والدین باید برای کودکان خود یادآوری کنند که برای حل مشکلات نیازی به خشونت نیست و باید با فکر کردن راه‌حل مناسب‌تری را جایگزین کرد.

• تقویت و آموزش مهارت‌های ارتباطی

 یادگیری مهارت‌های ارتباطی بخش مهمی از روند مقابله با پرخاشگری کودکان دبستانی است. کودکان دبستانی با مهارت داشتن و دانستن مهارت‌های ارتباطی می‌توانند با محیط بهتر ارتباط برقرار کنند. حال در موضوع پرخاشگری، باید تمرکز بیشتر بر بیان احساسات و افکار کودک،  -به طور سالم و مفید- باشد تا کودکان پرخاشگر بتوانند با دیگران بهتر برخورد کنند.

• فعالیت بدنی و ورزش منظم

 ورزش کردن یکی از راه‌های موثر برای تخلیه‌ی انرژی کودکان است. همچنین ورزش و فعالیت بدنی به کاهش استرس و اضطراب نیز کمک می‌کند و این امر باعث کاهش میزان پرخاشگری کودک می‌شود.

• آشنایی و استفاده از روش‌های مدیریت خشم

یکی از راه‌های موثر در درمان پرخاشگری، استفاده از تکنیک‌ها و روش‌های مدیریت و کنترل خشم است. با استفاده از یک‌سری تکنیک‌ها کودکان دبستانی می‌توانند خشم خود را به صورت درست و مناسب بروز دهند.

• کمک گرفتن از روان‌شناس

برای درمان پرخاشگری کودکان، بهترین و موثرترین راه کمک گرفتن از یک متخصص است. یک مشاور خوب می‌تواند علت‌های پرخاشگری را به طور دقیق بررسی کند و متناسب با شخصیت کودک، راه درست را برای درمان پیش بگیرد.

سخن آخر

در این مقاله سعی کردیم تمام جنبه‌های پرخاشگری کودکان دبستانی را بررسی کنیم تا شما به درک بهتری از پرخاشگری کودکان برسید و بتوانید اقدامات لازم را برای  مقابله و درمان با این مشکل پیش بگیرید.

همچنین درباره مقابله با رفتار پرخاشگرانه کودک بیشتر بخوانید.