طرحواره‌ی رهاشدگی یکی از متداول‌ترین انواع از میان تله‌های شناختی موجود است. اگر درگیر این طرحواره باشید احتمالا دوری از عزیزانتان برایتان بسیار سخت‌تر از آن چیزی است که باید باشد، یا ممکن است احساسات منفی شدیدی را نسبت به هر کسی که به شخص محبوبتان نزدیک می‌شود تجربه کنید. شاید حتی نزدیکی و صمیمی شدن در روابط برایتان سخت و طاقت‌فرسا باشد. اگر هر یک از این وضعیت‌ها را به صورت مداوم تجربه می‌کنید، با ما در این مقاله همراه شوید چون ممکن است درگیر طرحواره‌ی رهاشدگی باشید. در ادامه‌ی مطلب، به معرفی این طرحواره و راه شناخت آن می‌پردازیم و تست طرحواره رهاشدگی یانگ را به شما معرفی میکنیم.
طرحواره چیست؟
شرایط و محیط زندگی ما، باعث ایجاد الگوها و قالب‌های ذهنی خاصی در ما می‌شود که بر رفتار و طرز فکر ما اثر می‌گذارد. این الگوها در اثر سازگاری با شرایط بیرونی ایجاد شده و تا سنین خاصی می‌تواند برای ما مفید عمل کند؛ اما با ورود به بزرگسالی، ممکن است مشکل‌ساز شوند. به این چارچوب‌های ذهنی، طرحواره یا تله گفته می‌شود. از این رو به آن‌ها تله می‌گویند که ممکن است ذهن ما را در موقعیت‌های مختلفی که در حال تجربه‌ی آن هستیم، فریب دهد و به دام بیاندازد. در این صورت ما نخواهیم توانست عملکرد درست و معقولی از خود نشان دهیم و این موضوع در روابط و زندگی روزمره، ما را دچار مشکلات جدی خواهد کرد.
تست طرحواره‌درمانی یانگ
جفری یانگ، روانشناس مشهور آمریکایی، روش درمانی جدیدی را پایه‌گذاری کرد که طرحواره‌درمانی نام دارد. این روش برای درمان اختلالات شخصیتی و اختلالات شناختی مزمنی طراحی شده که طرحواره‌های مختلف در آن نقش دارند، اگرچه که درمان آن به سادگی انجام نمی‌شود و متخصص، مرحله‌به‌مرحله فرد را به سوی بهبود و ترک الگوهای فکری و رفتاری‌اش هدایت می‌کند.
یانگ همچنین برای سنجش میزان فعال بودن هر یک از طرحواره‌های موجود در روان افراد، تستی را طراحی کرده که شامل ۹۰ سوال است. تست طرحواره‌درمانی یانگ، توسط متخصصان برای تشخیص تله‌های فعال افراد استفاده می‌شود و با توجه به نتایج آن، طرح درمان را برنامه‌ریزی می‌کنند. این تست به جز تشخیص طرحواره‌ها، برای خودشناسی، انتخاب شغل و تشکیل خانواده هم کاربرد دارد و به افراد کمک می‌کند تا تنش‌ها را در موقعیت جدید پیش‌بینی و کترل کنند. طرحواره‌های یانگ در ۵ دسته‌ی زیر طبقه‌بندی می‌شوند:
– بریدگی و طرد
– بی‌اعتمادی و بدرفتاری
– محدودیت و عملکرد مختل
– دیگر جهت‌مندی
بازداری و گوش‌به‌زنگی
تست طرحواره یانگ را رایگان در روان‌نویس انجام دهید.
طرحواره‌ی رهاشدگی
طرحواره‌ی رهاشدگی، یکی از طرحواره‌ی ناسازگار دسته‌ی بریدگی و طرد است که با ترس از دست دادن عزیزان و ترس از رها شدن در ارتباط است. تمام افرادی که درگیر این تله هستند، برای جلوگیری از رها شدن و آسیب‌های آن دست به رفتارهایی می‌زنند که امکان دارد بسیار متفاوت به نظر برسند اما هدفشان دقیقا یکسان است.
انواع رهاشدگی
رهاشدگی دو نوع دارد و تله‌ای است که در دو شرایط محیطی کاملا متفاوتی ممکن است در روان افراد شکل بگیرد:
– رهاشدگی بر اساس وابستگی
در شرایطی که والدین و اطرافیان بیش از حد حمایتگر باشند، فرد با چالش‌های زیادی روبه‌رو نمی‌شود و بعد از ورود به موقعیت‌های جدید، از خیلی از جنبه‌ها وابسته به محیط قبلی خودش است. در این وضعیت، این فرد احتمال دارد احساس کند توسط آن جمع حمایتگر طرد شده و احساس رهاشدگی خواهد کرد.
– رهاشدگی براساس فقدان
هنگامی که فرد در جمع نزدیکان و خانواده، حمایت و توجه کافی دریافت نکند، دچار تله‌ی رهاشدگی می‌شود. در این وضعیت، فرد تصور می‌کند کسی نمی‌تواند او را دوست داشته باشد و هیچ‌کس در زندگی‌اش ماندگار نیست.
علل شکل‌گیری طرحواره‌ی رهاشدگی
شکل‌گیری این الگو می‌تواند چند دلیل داشته باشد:
– عدم ایجاد دل‌بستگی ایمن
در این مورد، والدین برای برقراری رابطه‌ی نزدیک و صمیمی با فرزند خود وقت کافی نمی‌گذارند.
– دور بودن از مادر
اگر مادر به هر دلیلی مجبور شود از خانواده و فرزند خود دور شود، ممکن است فرزند احساس رهاشدگی را تجربه کند.
– عدم مراقبت والدین از فرزند
هنگامی که بنا بر شرایط، والدین خودشان مراقبت از فرزند را به عهده نگیرند، ممکن است رابطه‌ی نزدیک والد و فرزندی شکل نگیرد و تله‌ی رهاشدگی در کودک ایجاد شود. معمولا در مواردی که والدین شاغل هستند، این اتفاق دیده می‌شود.
– تولد فرزند جدید
هنگامی که در یک خانواده فرزند جدیدی متولد می‌شود، ممکن است فرزند اول خانواده حدی از احساس رهاشدگی را تجربه کند که می‌تواند منجر به تشکیل این طرحواره در او شود.
رفتارهای افراد درگیر با طرحواره‌ی رهاشدگی
افراد درگیر، در شرایطی که این تله را در ذهنشان فعال می‌کند، رفتارهایی انجام می‌دهند تا از حس ترک شدن دور شوند. یکی از رفتارهایی که خیلی دیده می‌شود، نشان دادن وابستگی شدید و عمیق به کسانی است که نقش مهمی در زندگی‌شان دارند مانند همسر، فرزند یا والدین. کنترل‌گری و انحصارطلبی هم به دنبال آن می‌آید و فرد سعی می‌کند فردی که می‌خواهد در کنار خود نگه دارد را مدام چک کند تا از ماندن او مطمئن شود. همچنین ممکن است او را از دیگران دور کند تا فقط برای خود حفظش کند چون ارتباطات دیگر فردی که دوستش دارند، برایشان شدیدا حسادت برانگیز است. افرادی که طرحواره‌ی رهاشدگی فعال دارند، ممکن است در مقابل شخصی که برایشان عزیز است، رفتارهای سرزنش‌گرانه داشته باشند و امکان دارد او را برای این‌که ترکشان کرده مورد سرزنش قرار دهند.
شکل دیگری از رفتار هم برای برخی از این افراد وجود دارد که به آن رفتار اجتنابی می‌گویند. گاهی افرادی که درگیر تله‌ی رهاشدگی‌اند، برای جلوگیری از تجربه‌ی ترک شدن در رابطه، از برقراری روابط صمیمانه اجتناب می‌کنند. این مورد معمولا در افرادی که رهاشدگی براساس فقدان دارند دیده می‌شود.
تست طرحواره رهاشدگی یانگ
برای بررسی این‌که این طرحواره در شما فعال است یا خیر و همچنین برای سنجش شدت و میزان درگیری با آن، از تست طرحواره‌ی رهاشدگی یانگ استفاده می‌شود. همچنی میتوانید از تست کامل طرحواره های یانگ استفاده کنید. این تست به صورت رایگان در بخش آزمون‌های روان‌نویس در دسترس است و میتوانید با حدودا ۲۰ دقیقه زمان گذاشتن، به وجود طرحواره‌ی رهاشدگی یا حتی طرحواره‌های دیگر در ذهن خود پی ببرید. باید بدانید که درمان طرحواره‌ها کاری دشوار و پیچیده است چون این الگوها با گذشت چندین سال در ذهن شما تکامل پیدا کرده و ریشه دوانده. برای مقابله با تله‌های ذهنی خودتان، قبل از هر کاری حتما از یک روانشناس متخصص طرحواره‌درمانی کمک بگیرید.
شناخت خود و تلاش برای ارائه دادن بهترین ورژن ممکن از خودمان به جهان، هدفی بسیار ارزشمند است و قدم اول آن شجاعت روبه‌رو شدن با سختی‌ها و ناملایمات زندگی است. تست طرحواره‌ی یانگ برای رهاشدگی یا برای هر طرحواره‌ی دیگری که درگیرش هستید، می‌تواند اولین قدم برای آغاز این مسیر جذاب اما دشوار باشد. با شناخت الگوهایی که ذهن، افکار و رفتارهایمان را تحت تاثیر قرار می‌دهند، میتوانیم دریچه‌های جدیدی را برای نگاه کردن به جهان، مقابل خود باز کنیم.
برای آشنایی بیشتر با طرحواره درمانگران درایران کلیک کنید.
